Savaş tarihi boyunca insanoğlu her daim yeni ve güncel şartlar için teknolojiler geliştirmiştir. Bazı denemeler olumlu sonuç vermiş ve teknoloji bugün ki konuma gelmiştir. Fakat bazı durumlarda denemeler bekleneni vermemiş yahut realist bakış açısından çok uzak bulunmuştur. Bu yazıda da bir ihtiyaç dolayısıyla masaya yatırılmış az bilinen ve enteresan kabul edilebilecek bir ürünü inceleyeceğiz.
Savaş uçakları savaş sahasına girdiğinden beri kara araçları ve hatta helikopter platformlarından çok daha uzun menzile, çok daha hızla erişmek mümkün olmuştur. Ordular savaş hattının düşman bölgesinin ardına düşmüş bir personelini kurtarma ihtiyacı hissetmiştir. Yahut savaş hattının düşmana ait tarafındaki bölgeye gizlice personel sokma ihtiyacı duymuştur. Bu ihtiyaçlar eldeki teknolojik ürünleri kullanarak çözüm üretmeye itmiştir.
1990’lı yıllarda İngiltere’de AVPRO şirketi bu ihtiyaca farklı bir çözüm ile gelmişti.
Exint Pod!
AVPRO tarafından geliştirilen Exint Pod tam anlamıyla uçak ve helikopterlerin kanat ve gövdelerinde bulunan ve mühimmat ve diğer aletlerin takılabildiği pylonlara (Türkçe: Salan) entegre edilen bir kapsüldü. Bu kapsül, öngörülebileceği üzere bomba yahut aviyonik taşımak üzere değil insan taşımak amacıyla üretilmişti. Evet, savaş uçağının kanatlarında insan taşımak…
Körfez ve Balkanlarda meydana gelen çatışmalarda da yaşanılan durumlarda yukarıda belirtilen ihtiyaç hissedilmişti. Yeri gelmiş sivil rehinelerin kurtarılması gerekmiş, yeri gelmiş düşürülen bir uçağın pilotunun düşman hattından kurtarılması gerekmiş, yeri gelmiş düşman hattına özel kuvvet askerlerinin sızma yapması icap etmişti. Bu ihtiyaçların hemen hepsi helikopter menzilinin uzağında ve yüksek hız gerektirdiğinden Exint Pod aslında harikulade bir çözüm gibi görülmüştü.
- Görsel: Düşen Apache pilotları başka bir Apache EXINT Pod ile kurtarılıyor.
- Görsel: Sea Harrier EXINT Pod ile sivil kurtarıyor.
- Görsel: Sea Harrier EXINT Pod ile sızma harekatı sağlıyor.
Pod, ilk tasarımlarda 4 metre uzunluğunda ve içerisine iki insan alabilecek şekilde dizayn edilmişti. Bununla birlikte insan dışında eşdeğer ağırlıkta tıbbi malzeme vb. malzeme ile de doldurulabilmekteydi. Bir helikopter yahut şartları daha da zorlayacak bir ihtimalle savaş uçağı tarafından taşınacak bir insan söz konusu olduğundan kabin elbette dahili oksijen ve ısıtma sistemi ile geliştirilmişti. Bu imkanlarla birlikte çok yüksek irtifada ve yüksek hızlarda kullanılabilir olmaktaydı. Ayrıca kabini taşıyan savaş uçağının pilotunun bir şekilde kabini bırakamaması gibi durumlar için kabin ayrıca paraşüt sistemi ve uydu destekli bir kurtarma sistemiyle donatılmıştı.
Daha sonraları yapılan testler ve geliştirmelerle birlikte kabin tek bir kişiyi ve yeteri kadar ihtiyaç malzemesini alacak dizayna evrilmişti. AVPRO, İngiltere’ye ait bir Sea Harrier GR5 savaş uçağı (Dikey iniş kalkış yapabilen bir platformdur) üzerinde testleri de gerçekleştirmiş olmasına rağmen bu testler canlı bir aday ile yapılacak düzeye gelmedi. İngiltere envanterinde de yer alıp almadığına dair net veri bulunmamaktadır.
Bazı WEB kaynaklarına göre İsrail, AH-64 Apache helikopterleri için bu projeyi ve ilk üretilen örnekleri satın almış ve kullanım için de onay vermiştir.
- Görsel: Apache AH-64 EXINT G.R.I.E.R. POD
- Görsel: F35 G.R.I.E.R. POD tasarım
Her ne kadar EXINT Pod ilk bakışta hayat kurtaracak bir ürün gibi görülse de bazı zorlukları da beraberinde getirmekteydi. Öncelikle kanat altındaki salanlara yerleştirilebilen 4 adede kadar EXINT Pod motorlara yakınlığından dolayı Sea Harrier’in Rolls Royce motorunun muazzam gürültüsüne maruz kalmaktaydı. Bunun haricinde kapsülün uçağın merkez dönüş noktasından uzaklığı nedeniyle haddinden fazla G basıncı kuvvetine maruz kalmaktaydı. Bu da yetmezmiş gibi ses hızında uçmanın birçok etkisi görülmüştü.
Tarihsel Denemeler
APRO ‘nun girişimi seleflerine göre oldukça profesyonel ve güvenliydi. Elbette AVPRO’nun EXINT Pod’u alanında ilk değildi. Ve tabi ki daha evvelden gerçekleştirilen girişimler çok daha amatör ve tehlikeliydi.
2. Dünya Savaşı’nda da benzer ihtiyaçlar hissedilmiş ve bazı girişimlerde bulunulmuştu. İngiliz Spitfire ve Mosquito, Amerikan P-38 Lightning, Alman Stuka ve BF109 uçakları bu girişimden nasibini almıştı. Bu uçaklar da kanatlarının altına ve üstüne, gövdelerine takılan beden çantaları ile insan taşımakta kullanılmışlardı.
- Görsel: Polikarpov R-5 G.R.I.E.R. POD
- Görsel: Spitfire G.R.I.E.R. POD
- Görsel: P-38 Ligthning G.R.I.E.R. POD
- Görsel: G.R.I.E.R POD
