Uçakların Kanat Ucundaki “Winglet” Ne İşe Yarar: Elbet pek çoğunuz bazı uçakların kanat ucunda bulunan ve “winglet” olarak adlandırılan bu kıvrık kanat tasarımını görmüşsünüzdür. Peki bu ne işe yarar, uçaklara ne gibi fayda sağlar, hangi uçaklarda bulunur; hiç düşündünüz mü? Bu makalemizde bunları ele alacağız.
Kanatta Winglet Olması Hava Aracına Ne Gibi Faydalar Sağlar?
Türkçeye “kıvrık kanat” olarak eksik bir şekilde çevrilen winglet, çoğunlukla sabit kanatlı uçakların kanat bitiminde yer alan ve hava aracının aerodinamik açıdan verimliliğini arttıran kanat tasarımıdır.
Wingletin kullanım amacını anlamak için öncelikle fiziğin önemli ilkelerinden biri olan Bernoulli ilkesini bilmemiz gerekir. Bernoulli ilkesine göre akışkanlar yüksek basınçtan alçak basınç alanına akmaya meyillidir.
Uçaklarda ise kanatların uçağın gövdesine sabitlendiği açı sebebiyle kanatların altında yüksek basınç, üstünde ise alçak basınç oluşur. Uçak hareket ederken, kanadın altındaki yüksek basınç alanındaki havanın alçak basınç alanına geçmesiyle uçağın arkasından vorteksler yani girdaplar oluşur. Oluşan yoğun vorteksler, türbülans şiddetini arttırırken, uçağın süratinin azalmasına, daha fazla yakıt tüketimine ve dolayısıyla daha kısa menzile sebep olurlar. Oluşan vorteksleri azaltmak maksadıyla da kanat uçlarına wingletler eklenmiştir.
Eklenen wingletler sayesinde uçaklar genel olarak daha az yakıt tüketimi kabiliyetiyle daha uzun menzil, daha yüksek seyir sürati, daha kolay irtifa kazanma kabiliyeti kazanmış ve şiddetli türbülanslardan korunmuştur. Bunların yanı sıra uçaklar, daha uzun motor ömrü, daha düşük stall sürati gibi özellikler de kazanmışlardır.
Bazı uçak üreticileri ise modellerine kullanıcının tercihine göre winglet eklemektedir. Airbus tarafından sunulan CASA C-295 tasarımda kanat kıvrımının yer alması ancak Polonya, Bangladeş, Brezilya gibi bazı kullanıcıların kanat kıvrımı tercih etmemiş olması buna örnektir.
Bazı uçak modellerinde winglet, çeşitli aerodinamik sebeplerle gereksiz görülmüştür. Örneğin Boeing 777X modeli uçaklarda sanılanın aksine winglet yoktur. Kanat ucundaki katlanır kanat sadece uçak aprona park ederken kolaylık olması için eklenmiştir.
Winglet Bulunan Bazı Uçaklar
Kanat ucunda winglet bulunan bazı çok bilinen uçaklar şunlardır:
Not: Editör o kadar uçağı yazacak kadar hayatsız olmadığından sadece çok bilinenleri yazdı.
- Boeing 737 serisi
- Boeing 747-400 (747-8’lerde yok)
- Airbus A320 ailesi
- Airbus A330 serisi
- Airbus A380
- C-17 Globemaster III
- McDonnell Douglas MD11
- Embraer 170
- Embraer 190
- Bombardier Global 7500
Peki sizin gördüğünüz winglet olan uçaklar nelerdi? Yorumlara yazın.
