Birçok kaynak, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında Ağustos ayında yapılan barış anlaşmasının sebebi olarak BAE’nin batıdan gelişmiş silah sistemleri alma isteği olarak değerlendiriyor. Keza Trump da bunu doğrulamış durumda.
BAE Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed Al Nahyan, İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından bizzat eğitilmiş bir savaş helikopteri pilotudur. Bu sebeple BAE’nin silahlı kuvvetlerini, özellikle de hava kuvvetlerini güçlendirmeye çok istekli. Nitekim BAE’nin hava kuvvetleri zaten günümüzde oldukça rekabetçidir.
Fakat İsrail, resmi ağızlardan F-35 ve diğer gelişmiş silah sistemlerinin Orta Doğu ülkelerine satışına açıkça karşı çıkıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail’in BAE’ye F-35 satışını kabul etmediği konusunda ısrar ediyor. İsrail merkezli Globes gazetesinin haberine göre İsrail ile BAE arasındaki tarihi barış anlaşması, İsrail’in ABD ile BAE arasındaki herhangi bir silah anlaşmasına ilişkin bir madde içermiyor. En başından beri Netenyahu, F-35’lerin ve diğer gelişmiş silah sistemlerinin, İsrail ile barış yapan Arap devletleri de dahil olmak üzere Orta Doğu’daki ülkelere satılmasına karşı çıktı. Başbakan bu konuda defalarca ABD yönetimine tutarlı bir fikir verdi ve değişmedi. Hatta 7 Temmuz’da Netenyahu, ABD’nin İsrail Büyükelçisi Friedman ile bu konu hakkında görüşüp fikrini yinelemiş. Yine Büyükelçilik aracılığıyla 8 Temmuz’da ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’ya konuyla ilgili mektup göndermiş.
Tarihler 3 Ağustos’a geldiğinde ise, Başbakan Netenyahu’nun talimatı üzerine, İsrail’in Washington’daki Büyükelçisi Ron Dermer, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ile bir araya geldi ve İsrail’in Orta Doğu’daki herhangi bir devlete F-35 ve gelişmiş silah sistemleri satışına yönelik açık muhalefetini yineledi.
Trump, İsrail’in İtirazlarına Rağmen BAE’ye F-35 Satışını Değerlendiriyor
Öte yandan Trump, İsrail’in itirazlarına rağmen BAE’ye F-35 satışını değerlendiriyor. Başkan Donald Trump 19 Ağustos Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD’nin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun itirazlarına rağmen Birleşik Arap Emirlikleri’ne gelişmiş Amerikan F-35 savaş uçaklarını satmayı düşündüğünü söyledi.
Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte, BAE’nin hayalet savaş uçaklarından “epeyce” satın almakla ilgilendiğini belirtti. İki ülkenin geçen hafta ilişkileri normalleştirmeyi kabul etmesinden bu yana İsrail ile BAE arasındaki yeni dinamik göz önüne alındığında böyle bir satışın “gözden geçirildiğini” söyledi. Trump, BAE’nin uçakları satın almaya gücünün yetmesinin önemli olduğunu belirtti. Trump aynen şu cümleleri söyledi:
“Paraları var ve epeyce F-35 sipariş etmek istiyorlar. Bildiğiniz gibi, tamamen stealth, dünyanın en iyi savaş uçağı.” diyerek şunları ekledi:
“F-35 satın almak istiyorlar, ne olacağını göreceğiz. İnceleniyor, Orta Doğu’da barış konusunda büyük bir ilerleme kaydettiler.”
Yine üst düzey bir İsrailli kaynak, İsrail merkezli Globes gazetesine; ABD’nin F-35 uçaklarını İsrail’in muhalefetine rağmen BAE’ye satabileceğini söyledi. Buna sebep olarak BAE’nin Orta Doğu’da İran tehdidine yakın konumda bulunan iyi bir müttefik olabileceği belirtiliyor.
ABD’nin BAE’ye F-35 satışına sıcak bakabilecek olmasındaki bir diğer sebep ise ekonomik. Hem Kovid-19 hem de siyahi protestoları sebebiyle ABD ekonomisi zor bir yıl geçiriyor. ABD ekonomisi 2020 yılının 2. çeyreğinde (Nisan-Mayıs-Haziran) tam %32.9 küçülerek rekor kırdı.
ABD’nin BAE’ye F-35 gibi son derece stratejik ve teknolojik bir silahı satmayacağı düşünülebilir. Fakat unutmayın ki aynı ABD, Birleşik Arap Emirlikleri’ne döneminin en gelişmiş ve modern savaş uçağı olan F-16 Block 60’dan tam 80 adet satmıştır. Sadece BAE için geliştirilecek Block 60 için Lockheed Martin ile BAE 2000 yılında sözleşme imzaladı. F-16 Block 60, AESA radarı ve güçlendirilmiş motoru ile günümüzün dahi en modern uçaklarından.
Sadık Bilici, Turkish Defence Agency
Kaynaklar:
