F-16 Blok 30 Yapısal İyileştirme Projesi

TARİH: 10 AĞUSTOS 2015

Hava Kuvvetleri Komutanlığı (HvKK) envanterinde bulunan F-16C/D Blok-30 savaş uçakları, çeşitli operasyon, eğitim ve test uçuşları neticesinde yapısal nitelikte yıpranmış ve gövde ömürleri azalmıştır.

Bu kapsamda T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) arasında bir sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın envanterindeki 35 adet F-16C/D Blok-30 savaş uçaklarının 8.000 saat olan mevcut gövde ömürlerinin 12.000 saate çıkarılması gerekçesiyle “F-16C/D Blok-30 Yapısal İyileştirme Projesi” başlatılmıştır. Böylelikle F-16 Block-30 tipi uçakların gövde ömürleri 4.000 saat artırılacaktır.

Proje kapsamında, TUSAŞ ana yüklenici firma olarak görevlendirilmiş, Lockheed Martin firması ise alt yüklenici olarak görev almıştır. Bunun yanı sıra 35 adet F-16 uçağının 10 adedi 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü tarafından yapısal modernizasyon kapsamına alınmıştır. 25 adedi ise TUSAŞ tesislerinde modernize edilecektir.

Proje Plan / Programı:

Proje, yüksek düzeyli plan-program, takip ve koordinasyon kurulumu ile tanımlanmıştır. Alt yüklenici firma Lockheed Martin tarafından geliştirilen yapısal güçlendirme kitlerinin, F-16 (C) ve F-16 (D) olmak üzere iki adet savaş uçağına uygulanması planlanmıştır. Uygulama neticesinde prototip seçilen iki uçak 2017 yılında doğrulama ve test amaçlı uçuşlar gerçekleştirerek başarılı olması durumunda 2018 yılında diğer 33 adet uçağın yapısal iyileştirme çalışmalarına başlanması planlanmıştır.

TARİH: 25 TEMMUZ 2020

Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), yaptığı açıklamada F-16C/D Blok-30 Yapısal İyileştirme Projesi kapsamında ilk F-16 Blok-30 savaş uçağının yapısal iyileştirmesinin tamamlandığını ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edildiğini duyurmuştur.

Proje kapsamında modernizasyonu tamamlanan ilk uçak 132’inci Silah ve Taktikler Filo Komutanlığı bağlısı 86-0196 kuyruk numaralı F-16 (D) modeli uçak olmuştur. Uçak üzerinde yapısal iyileştirmeler kapsamında gerekli görülen yerlerde tamir ve değişim ile gövde üzerinde güçlendirme işlemleri uygulanmıştır. Kabul Test ve Muayene faaliyetleri sonrası HvKK pilotları tarafından son test uçuşu yapılarak ilk iyileştirilmiş F-16 Blok-30 savaş uçağının kabul işlemi başarıyla gerçekleştirilmiştir. 2023 yılına kadar tüm projenin tamamlanması beklenmektedir.

Proje Genel Nitelikli Değerlendirmesi:

F-16C/D Blok-30 savaş uçakları, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın askeri nitelikteki en önemli kuvvet çarpanıdır. Harekat ortamında en hızlı manevra ve tırmanış özelliklerine, bunun gerçekleşebilmesi için en güçlü F-110 GE motoruna sahiptir. Bu nedenle operatif it dalaşı reaksiyonlarında ön plana çıkmaktadır.

F-16C/D Blok-30 savaş uçaklarının yapısal reforma uğraması, gövde iskeleti ve kanat-kuyruk mekanizmalarının iyileştirilmesi uçağın harekat ortamındaki yapısal mukavemetini arttırmıştır. Bunun yanı sıra taşınan silah yükü, füze ve bombardıman sistemleri, uçak kanadının ve gövdesinin statik ve dinamik yüklenmelere karşı mukavemet değerlerinde pozitif güç elde etmesine olanak sağlamıştır. Uçak üzerindeki askeri-mühendislik reformlar, uçağın yapısal nitelikte kullanılan malzemesinde tekrarlı yüklenmeler karşısında yorulma ve tahribat faktörlerini azaltmış, harekat ortamında daha dinamik bir uçuş gerçekleştirmesine ve uçuş dinamiği faktörlerinde önemli bir kazanım sağlamıştır.

Hava Kuvvetleri’nin vurucu ana silah gücü olan F-16 uçakları, Türkiye’nin terörle mücadele operasyonlarında, Suriye ve Irak güvenlik misyonları kapsamında ve angajman kuralları neticesinde tüm hava sahasını ve hava sınırlarını koruyan güçtür. F-35A Lightning II savaş uçaklarının HvKK’na teslimi ile bombardıman gücü olarak kullanılması, F-16 uçaklarının ise avcı güç olarak kullanılması 2030+ yıllara kadar Hava Kuvvetleri’nin askeri-teknik ve güvenlik politikasını oluşturmuş 2030 ve sonrasında ise Türkiye’nin milli savaş jeti “TF-X (MMU)” programı devreye alındığında F-16 uçaklarının yavaş yavaş hizmetten çekilmesi ya da yardımcı hizmet bünyesine alınması planlanmıştır. Fakat Türkiye-ABD arasında yaşanan politik gerilimlerin zaman zaman “Örtülü Ambargo” ile sonuçlandığı görülmektedir.

2018 yılı itibariyle proje takvimine göre 35 adet uçaktan 2 adedinin tamamlanmış diğer 33 adet uçağın ise proje kapsamında iyileştirme faaliyetlerine başlanması gerekmiştir. Fakat 25 Temmuz 2020 tarihli SSB açıklamasına göre proje kapsamındaki ilk uçak Temmuz 2020’de Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmiştir. Bu durum projenin geciktiğini göstermektedir. Yaşanan bu gecikme, teknik sorunlar neticesinde oluşabileceği gibi örtülü ambargo yolu ile de gerçekleşebilmektedir. Projenin gecikmesindeki faktörler aslen bilinmemekte fakat geç olsa dahi projenin devam etmesi Hava Kuvvetleri için son derece önemli bir gelişmedir.

35 adet F-16 Blok-30 savaş uçağının yapısal nitelikte güçlendirilmesi, uçakların ömürlerinin uzatılması anlamına ve bu sayede Türkiye’nin hava sahasının daha güçlü bir şekilde korunacağı anlamına gelmektedir. Türkiye’nin acil ihtiyacı olan katmanlı hava savunma ağı oluşturulduktan sonra bile hizmetten çekilinceye kadar F-16 savaş uçakları Türk hava sahasını korumaya devam edecektir.