G.Kore, geçtiğimiz yıllarda ortaya koyduğu “Donanma Vizyonu-2045” stratejisi ile mavi su donanması olma kararlılığını teyit etmiştir. CVX (LPX-II) olarak bilinen “Yeni Nesil Hafif Uçak Gemisi Projesi” bu kararlılığın en önemli göstergesi ve G.Kore Donanmasının (ROKN) dünya denizlerine açılan kapısı olacaktır. Bu kapsamda yazımızda, hem CVX Projesini inceleyecek hem de geminin olası bir Türk Yerli Uçak Gemisi Projesine kılavuzluk yapma ihtimaline değineceğiz.
CVX Hafif Uçak Gemisi Projesinin Çıkış Noktası
Asya-Pasifik’teki Çin-ABD rekabeti ve bölge ülkelerinin kesişen çıkarları, bölgesel güvenlik ikilemlerini ve iki büyük ülke arasında güç geçişi tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Bölgenin geleceği hakkındaki bu belirsizlik G.Kore’nin, iki büyük güce karşı iş birlikçi ve rekabetçi dış politika araçlarının bir arada kullanılmasını içeren yeni bir strateji ve donanma vizyonu ortaya koymasını gerektirmiştir.
Güney ve Doğu Asya’nın sakinlerine baktığımızda Çin ve Hindistan uçak gemisine sahip ve artık üreten ülkeler. Japonya ise defakto uçak gemileri olan İzumo Sınıflarını F-35B konuşlanabilecek şekilde modernize etme gayretinde. 52 milyon nüfusa, 1,5 triyon $ GSYH’ye ve yıllık 48 milyar $’lık savunma bütçesine sahip G.Kore’nin, güç mücadelesindeki bu değişiklikleri bir şekilde dengelemesi gerekiyordu. Donanmada kolonları daha sağlam hale getirmenin ilk adımı da, G.Kore’nin çapını aşmayacak hafif sınıfta bir uçak gemisine sahip olması, zira son 5 yılda %36 artan savunma bütçesi zaten ülkenin ekonomik sınırlarını zorluyor. İşte G.Kore’nin LPX-II ‘Hafif Uçak Gemisi’ Projesi böyle ortaya çıktı.
Projenin Gelişim Takvimi ve LPX-II’den CVX’e Yolculuk
2019 yılında G.Kore, bölgesel ve küresel çıkarlarını korumak için “Navy Vision-2045 (Donanma Vizyonu-2045)” olarak bilinen güçlü bir donanma kalkınma stratejisi hazırladı. Bu mavi su donanmasına dönüşüm planın en önemli basamağını ise, ilk uçak gemisi olacak LPX-II‘nin inşa edilmesi oluşturuyor.
Ekim 2019’da G.Kore’nin yerli tersanesi Hyundai Heavy Industries (HHI) ile LPX-II’nin “kavramsal tasarımı” için sözleşme imzalandı. Kavramsal tasarım sürecinde; projenin ana hatlarının yanında gerekli olan bütçe de %80 oranında netlik kazanmaktadır.
Ağustos 2020‘de Savunma Bakanlığı, 2021 yılında inşa sürecinin devam edeceğini ve uçak gemisinde görev alacak savaş uçaklarının da satın alacağını duyurdu. Burada sunulan görselde geminin boyunun 265 m, genişliğinin 43 m ve boş deplasmanının yaklaşık 30.000 ton olacağı sergilemiştir. Bu da tam yüklü deplasmanının yaklaşık 45.000 ton olacağını işaret ediyor. Bu kapsamda gemi boyut olarak 43.000 tonluk Fransız Charles de Gaulle uçak gemisiyle, özellik olarak ise ABD’nin Amerika Sınıfı LHA’larıyla benzerlik gösteriyor. Savaş uçakları ile alakalı alımı da detaylandıran bakanlık; envantere alma süreci devam eden 40 adet F-35 savaş uçağının sayısının ikiye katlanacağını ve yeni uçakların 20’şer adet F-35A ve F-35B modelinden oluşacağını açıkladı. Bu 2. parti teslimatın 2025’te başlaması bekleniyor.
Ekim 2020’de Genelkurmay Başkanlığının LPX-II’nin temel dizayn safhasının 2021-24 Orta Vadeli Savunma Planında yer almasını talep ettiği belirtildi.
Ocak 2021’de ROKN, LPX-II projesinin konsept dizayn safhasının tamamlandığını ve program başlangıcının resmen onaylandığını duyurdu. Bu kapsamda G.Kore, 2020-24 Savunma Planının bir parçası olarak, uçak gemisi tasarımının ayrıntılarını ve gerekli bütçeyi netleştirdi. Dokdo Sınıfı LHD’ler baz alınarak ortaya konan konsept tasarım sonucunda uçak gemisinde; uçuş rampası olmaması, 2 adet ada bulunması, Kısa Mesafede Kalkış ve Dikey İniş yani STOVL konfigürasyonlu olması ve F-35B uçaklarının işletilmesine karar verildi. Ancak ROKN, kavramsal tasarımda belirlenen hususların, temel ve ayrıntılı tasarım aşamalarında tekrar revize edilebileceğine de dikkat çekti.
Şubat 2021’de Savunma Sanayi Başkanlığı (DAPA), artık CVX yani “aircraft carrier experimental-deneysel uçak gemisi” olarak isimlendirilen proje üzerindeki çalışmaların, resmi olarak 2022‘de başlayacağını, 2030 yılında suya indirileceğini ve 2033‘e kadar tamamlanacağını duyurdu. DAPA proje için yaklaşık 2,07 milyar $ tahsis edildiğini belirtti.
Son olarak; 9-12 Haziran 2021 tarihleri arasında icra edilen Madex-2021 Savunma Fuarında ise HHI, boyut olarak CVX ile aynı ancak kapasite olarak çok daha güçlü bir uçak gemisi tasarımla yer aldı. Sergilenen gemi tasarımında, projede çok ciddi bir revizyona gidildiği net bir şekilde belli oluyor.
CVX Karakteristik Özellikleri ve Maliyet
HHI tarafından projenin ilk safhası olan kavramsal tasarım tamamlandı ancak bir sonraki safha olan temel tasarım süreci için anlaşma henüz imzalanmadı. Burada HHI tek başına da olmayacak ve DSME gibi diğer yerel tersanelerde rekabetin içinde yer alacak.
Ancak İtalyanlardan tasarım konusunda destek alan DSME firmasının aday projesini, HHI’nin yeni CVX konsepti ile kıyasladığımızda çok geri planda kaldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. HHI gerçekten bu alanda hem İngilizlerden hem de Amerikalılardan aldığı destekle çok yenilikçi ve kullanışlı bir gemi tasarlamış. Bu sebepten dolayı da biz burada, temel dizayn safhası için en önemli aday olan HHI’nin tasarımını anlatacağız.
HHI’nin tasarımına baktığınız ilk anda, İngiliz gemi inşa sanayi ve Queen Elizabeth Uçak Gemisi esintilerini hemen hissediyorsunuz. Eski dizayna göre genişletilmiş güvertenin ortasında yer alan uçuş pistinin çok mantıklı bir yaklaşım olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz. Hyundai yetkililerine göre deplasmanda hiçbir değişiklik yapılmadan CVX’in boyu 270 m’ye, genişliği ise 60 m’ye yükseltildi. Queen Elizabeth gibi 280 m boya ve 65.000 ton deplasmana sahip gemide bunu yapmak kolay olsa da, 45.000 ton deplasmana sahip gemiyi bu şekilde optimize etmek ciddi bir tasarım tecrübesi ve teknoloji istiyor. Zaten Hyundai’nin tasarım konusunda şimdiye kadar 40 uçak gemisi yapmış İngilizlerin desteğine başvurmasının da temel nedeni bu. Proje kapsamında Birleşik Krallık teknik ve öğretici danışmanlık sağlarken, ABD F-35B’ler için güçlendirilmiş güverte teknolojisini aktaracak.
CVX’in 60 m’lik genişliğindeki güvertesi, 3 paralel alana bölünmüş durumda. Sancak taraf uçakların park etmesine imkan veriyor. Orta hat sabit kanatlı uçakların iniş-kalkışı için uçuş pisti görevi yaparken, iskele pist ise helikopterlerin iniş-kalkışı için kullanılıyor. Burada çok çok önemli bir detayda tasarımın, aynı anda uçakların ve helikopterlerin iniş-kalkışına izin verecek şekilde 2 bağımsız piste sahip olması. Yeni CVX tasarımında ayrıca uçuş rampası da düşünülmüş. Rampa F-35B uçaklarına, daha fazla faydalı yükle daha kısa mesafede kalkmasını sağlayan bir kabiliyet sunuyor.
Hava Araçları Kapasitesi ve Silah Sistemleri
Direkt olarak hava gücü aktarımı için tasarlanan CVX’in vurucu gücü tabi ki sahip olacağı uçaklar olacak. Dilerseniz şimdi de uçak kapasitesi ve silahlarına bir göz atalım.
CVX’in hava harekatlarını mükemmele yakın gerçekleştirmesi için ÇAFRAD’a benzer bir radarı olacak. Uçuş operasyonlarının daha kolay icra edilmesi ve müttefiklerle ortak çalışabilirlik açısından 2 ada ve 2 asansör fikrinin korunduğunu görüyoruz. Dikey iniş ve kalkış işlemleri için de 6 adet pist bulunuyor.
CVX’te hava aracı olarak; 16 ila 20 arası F-35B savaş uçağının yanında 8-10 adet taarruz helikopteri ve Seahawk helikopteri yer alacak. Hâlihazırda Güney Kore Donanmasının envanterinde STOVL kabiliyetli uçak ve jet pilotu bulunmuyor.
CVX konseptini diğer tüm uçak gemilerinden ayıran bir diğer inovatif özellikte, İHA’lar ve küçük dronlar üzerine yoğunlaşmasıdır. Geminin kıçında İHA ve dronlar için özel bir platform bulunuyor.
Geleceğin uçak gemisini benzersiz kılacak özellik ise; insansız sualtı ve suüstü araçlarının deniz harekatında aktif olarak kullanılmasının planlanması. Geminin havuz güvertesinde bunların asansörlerle alınıp raflara yerleştirilmesi gerçekten çok önemli bir fikir devrimi.
Gemi silah sistemi olarak; en az 16 adet dikey atım sisteminden fırlatılan 40 km menzilli hava savunma füzesi, Yakın Hava Savunma Sitemleri (YHSS) ve Torpido Karşı Tedbir sistemine sahip olacak.
Uçak gemisinin maliyet analizleri incelendiğinde; yaklaşık 2 milyar $ inşa bedeli, 2.7 milyar $ 20 adet F-35B satın alınması ve ekstra giderlerle toplam maliyetin 5 milyar $ civarında olması öngörülmektedir. Sonrasında da uçak gemisinin yıllık işletim ücretinin 180 milyon $ civarında olması bekleniyor.
G.Kore CVX Projesi, Türkiye’nin Yerli Uçak Gemisi Projesi için Yol Gösterici Olur mu?
STOVL konfigürasyonlu Hafif Uçak Gemisi trendi yükselmeye ve İtalya, Japonya, G.Kore gibi orta ölçekteki ülkelere belirli imkanlar sunmaya devam ediyor. Ancak bunun için F-35B uçaklarına sahip olunması bir zorunluluk. Dolayısıyla CVX profilindeki bir geminin üretimi, günümüz şartlarında Türkiye için anlamsız kalıyor.
CVX Projesi üretim takvimi açısından, uçak gemisine ihtiyacımız yok diyenler için de önemli bir ders barındırıyor. Pek çok insan uçak gemisinin gereksiz olduğuna günümüz şartlarını değerlendirerek karar veriyor. Ancak geleceği de öngörmeliyiz. Yaşanan siyasi, askeri ve ekonomik gelişmelerden, 2035 yılı civarında ülkemizin de bir uçak gemisine çok ciddi şekilde ihtiyaç duyacağı ortadadır. G.Kore örneğinde görüldüğü üzere böyle bir geminin konsept dizayn safhasından teslime kadar geçen süre 13 yıl ve geminin büyüklüğüne göre bu bazen 17 yıla kadar da çıkabiliyor. Yani 2035 yılına geldiğimizde eğer bir uçak gemimiz olsun dersek; 2. el bir gemi satın almak veya üretmek için 2050 yılını beklemek zorundayız. Dolayısıyla yerli uçak gemisi yapımına en geç 2025’e kadar başlamamız gerektiği değerlendirilmektedir.
G.Kore, uçak gemisi görev grubu için de dersini iyi çalışmış ve grupta bulunacak gemiler ya hazır durumda yada projesi devam ediyor. Uçak gemisi görev grubunda; 3 farklı sınıfta 6 adet muhrip, 2 adet denizaltı ve 1 adet süratli muharebe destek gemisi olması düşünülüyor. Bu gemiler olmadan CVX, pahalı ama savunmasız bir deniz hedefi olmaktan başka bir anlam ifade etmeyecek. Dolayısıyla yerli uçak gemi hayalinde, maliyeti 8-10 milyar $ civarında tutan bu gemilere de mutlak suretle yer verilmeli.
