Hücum Açısı Nedir?

Furkan KARABOĞA - Yazar
3 Dk. Okuma Süresi

Hücum açısı (α) aerodinamikte akış çizgileri ile kanat profilinin veter çizgisi arasında kalan açıdır. Hareket doğrultusu ile serbest akış yönü arasındaki açı olarak da tanımlanabilir. Bu açının büyüklüğü taşıma kuvveti ile doğrudan orantılıdır. Hücum açısı büyüdükçe taşıma kuvveti artar ancak bu aynı zamanda sürüklemeyi yani hava tarafından kanada uygulanan direnci de artırır. Hücum açısı belli bir kritik değerin üstüne çıkarsa tutunma kaybı (stall) denilen olay meydana gelir. Tutunma kaybı, kanat profilinin yeterli taşıma kuvvetini oluşturamaması ve dolayısıyla uçağın düşüşe geçmesidir. Tutunma kaybı genellikle düşük hızlarda olur çünkü hız düştükçe belirli bir taşıma kuvveti sağlanması için hücum açısı artırılmalıdır. Hücum açıları aerodinamiğin ve fiziğin temel kuralları gereği sınırlı açılardır ve genellikle (α< 15 ~ 20°) arasındadırlar.

Kritik hücum açısı, maksimum taşıma kuvvetini üreten hücum açısıdır. Kritik hücum açısının altında, hücum açısı azaldıkça, taşıma kuvveti azalır. Aynı şekilde, kritik hücum açısının üzerinde, hücum açısı arttıkça hava kanadın üst kısmından ayrılmaya başlar ve üst yüzeydeki hava akışı azalır. Bu kritik hücum açısının üzerinde, uçakta tutunma kaybı olduğu söylenebilir. Hücum açısı, birçok kanat için tipik olarak 15°- 20° civarındadır fakat bu değer ek aerodinamik yüzeyler sayesinde arttırılabilir. Savaş uçakları ise bu konuda en yüksek kapasiteye sahip uçaklardır; hücum açıları 20° ile 45° arasında değişebilmektedir. Bazı tasarımlarda ise bu değer 90° yi bile bulabilmektedir.

Bazı uçaklarda, pilot kullanımından bağımsız olarak maksimum hücum açısına ulaşıldığında hücum açısının artırmasını otomatik olarak engelleyen yerleşik bir uçuş bilgisayarı bulunur. Buna ‘hücum açısı sınırlayıcısı’ veya ‘alfa sınırlayıcı’ denir.

Bazı askeri uçaklar, çok büyük sürüklemeye rağmen yüksek hücum açılarında uçarlar. Bu, uçaklara çok yüksek bir manevra kabiliyeti sağlar. Kobra manevrası buna çok iyi bir örnektir. Bu manevrayı yapmak için hücum açısı 90° ye kadar çıkar. Bu manevra, hücum açısını artırıp bir miktar irtifa kazanmayı ve hızın aniden düşmesini sağlar. Bu sayede uçak arkasından gelen uçağın altından geçmesini sağlayıp uçağın arkasında pozisyonlanır. Uçak ne aerodinamik yön kontrolü ne de manevra bitene kadar düz uçuşu sürdüremez. Hücum açısının azaltılıp kritik hücum açısına yaklaştırılması için uçağın burnunun ileri itilip süratlendirilmesi gerekir. Bu sayede taşıma kuvveti tekrar dengelenir.

Uçağın yüksek hücum açısı kapasitesi pilotun uçağı tutunma kaybına uğratmasını yani kritik hücum açısını geçmesini zorlaştırır. Bununla birlikte, askeri uçaklar indüklenmiş sürükleme, artan g kuvvetleri nedeniyle gerekmedikçe yüksek hücum açılarına çıkmazlar. Bu tür manevralar uçağı yavaşlatmakla kalmaz, aynı zamanda yüksek hızda uçakta önemli yapısal gerilmelere neden olur. Modern uçuş kontrol sistemleri, bir uçağın hücum açısını maksimum aerodinamik sınırının çok altında tutma eğilimindedir.

Bu Yazıyı Paylaş
By Furkan KARABOĞA Yazar
Bursa Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği lisans öğrencisi. Ülkesine savunma sanayi alanında hizmet etmek için gayret gösteren bir mühendis adayı. Havacılığa meraklı. Kompozit malzemeler ve imalat yöntemleri alanlarına ilgili.
Yorum yap

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Exit mobile version