Yazımızın içeriği; Polis havacılığın kuruluş aşamaları ,özellikleri,kazalar sonucunda verdiğimiz şehitler ve polis havacılığın envanteridir. Siz okurlarımızın Polis havacılığı daha iyi tanıması için elimizden geleni yaptık.Umarım geri dönütlerde bulunarak bizlere destek olursunuz.
Polis teşkilatının havacılık hayali, Almanya’dan 1913’te Osmanlı ordusu için alınan “Parsuval” tipi balonun Ayastefanos civarında tecrübe uçuşu sırasında çekilen fotoğrafının o tarihteki Polis Mecmuası 4. Sayı’nın 88’nci sayfasında yayımlanmasıyla başladı. Söz konusu fotoğrafın altında yer alan “Gelecekte, polisin daire-i mesaisine ve iştigaline dahil olması pek muhtemel bulunan inha-i vesait-i seyahatten” ifadelerinin yer alması o dönem kullanılan hava ulaşım aracı balonu gelecekte polis teşkilatında kullanılmasını hayal ettiklerini gösteriyordu.
Bu hayalin gerçekleşmesi Polis Teşkilatı açısından dönemin şartları göz önüne alındığında mümkün değildi. Hava araçları hem pahalı hem de kurtuluş mücadelesi veren bir ülkenin ordusu/askeri için öncelik olarak görüldüğünden ilerleyen zamanda toplanan yardımlar sonucu alınan bir tayyare Polis Teşkilatı tarafından Orduya teslim edilmiştir.
İç güvenliği tam anlamıyla sağlayabilmek için gökyüzüne de hakim olunması düşüncesinden vazgeçmeyen Polis Teşkilatı, bu hayaline 19 Ekim 1981 tarihinde ulaştı.
Polis Havacılık Daire Başkanlığı’na görev yönünden bugün genel olarak baktığımızda asayiş ve kaçakçılıkla mücadeleye yardımcı olmanın dışında, terör örgütü mensuplarının yakalanması için özel harekat timlerinin nakli, karayolları üzerinde trafik kontrolü, VIP taşıma, hasta ve yaralıların havadan nakli gibi hizmetleri yerine getirdiğini görmekteyiz.
Kuruluş aşamalarına geldiğimizde ise, Fransız üretimi 1968 Model Alouette SA318C 1981 Yılında Almanya tarafından 18 adet hibe edilerek Emmiyet Teşkilatı Polis Havacılık envanterine giren ilk helikopterdir. Aynı zamanda bu 18 adet helikopterin envantere girmesiyle 19 Ekim 1981’de Ankara/Gölbaşı’nda Polis Havacılık Dairesi Başkanlığı kurulmuş oldu. 29 Haziran 1982 tarihine gelindiğinde bu helikopterler Havacılık Dairesinde yapılan törenle göreve başladı. Bugün bir adet SA318C hala yapılan bakımları sayesinde uçabilmektedir. Helikopterimiz Sembolik olarak bugün bir adeti hala faal uçuşa hazır tutulmakta. Diğer helikopterler sergi ve eğitim amacıyla farklı okul ve kurumsal müzelere devredilenler ve yine teknik temel eğitim maksatlı olarak polis havacılık elinde bulunanlar da var.
 |
| 1983 yılında çekilmiş Alouette II SA318C Polis Helikoperi |
Ankara Emniyet Müdürlüğü bünyesinde görev yapan Komiser Ufuk Danişmend, Gölbaşı’nda 27 Mart 1984 tarihinde, kullandığı Kara Havacılık Komutanlığına ait H300 tipi helikopter ile bir Amerikan askeri King Air tipi çift motorlu uçağı ile havada çarpıştı. Kazada helikopter düşen Ufuk Danişmend Türkiye’nin ilk polis helikopter şehidi oldu. Amerikan uçağı Güvercinlik Meydanı’na inmeyi başardı. Olayın ardından Ankara Gölbaşı yerleşkesinde bulunan heliportun adı Ufuk Danişmend Polis Heliportu oldu.
Türkiye’de ilk SA318C Alouette II kazası 20 Temmuz 1996’da yaşandı. Antalya Kemer’de trafik denetimi yapan Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ait helikopter, yüksek gerilim hattına çarparak düştü. Kazada 4 polisimiz şehit oldu. Polis Havacılık Şubesine bağlı polislerimizden Tahsin Demirayak ve Şahin Güngör şehit oldular.
2011 mayısına gelindiğinde ise İstanbul Emniyet Müdürlüğü Havacılık Şube Müdürlüğü bünyesinde kullanılan SA318C Alouette II helikopter saat 14.30’da Atatürk Havalimanı’ndan havalandı. İçinde 5 kişi bulunan helikopter saat 16.30 sıralarında Anadolu Kavağı, Umuryeri Mevkii’nde denize düştü. Düşüşün ardından helikopter 100 metre dibe çakıldı. Bu kazada İkinci Pilot Komiser Murat Güçlü ve beraberinde 3 polisimiz ve onun bir oğlu şehit oldu. Kazadan yaralı kurtulan Pilot Kemal Özdemir, uçak boğaza düşerken son anda helikopterden denize atlamayı başardı.
*1979 Fransız yapımı olup 1989 yılında 4 adet olarak alınan “SA 330 L Puma” helikopteri polis havacılığın kazalarıyla sabıkalı helikopteridir.
 |
| 1987 yılında çekilmiş SA 350 L Puma Polis Helikopteri ve Polis Havacılık Dairesi personelleri |
İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne ait “SA 330 L Puma” tipi polis helikopteri 1997 Ekim’inde Başbakan Mesut Yılmaz ve bakanları İstanbul’a taşırken havada arızalanmış, pilot zorunlu iniş yapmak zorunda kalmıştı.
Helikopterin “motor gücünü ana dişli kutusuna aktardığı noktada, mekanik arıza” saptanmıştı. Onarılan helikopter 2 ay sonra, Samandıra’da bir toplantıya katılan Başbakan Yardımcısı Ecevit’i havalimanına götürürken yeniden arızalandı ve uçuşuna izin verilmedi. Arıza nedeniyle, “motor ve dişli kutusu” tamamen değiştirildi. Onarılan helikopter 1998 yılı nisanına gelince Polis Haftası nedeniyle İstanbul’da yapılacak gösterilerde kullanılacaktı. İnönü Stadyumu’nda oynanacak Beşiktaş-Bursaspor maçından önce gösteri amacıyla stada inecekti. Kalkıştan bir süre sonra helikopter güçten düşmeye başladı. Eminönü’nde Kantarcılar Camiine yakın bir mevkiye düştü. Helikopter içerisinde Polis Havacılık Şubesine bağlı polislerimizden Ekrem Ocak ve beraberinde iki polisimiz daha şehit oldu.
*1991 yılına gelindiğinde ABD’den satın alınan biri V.I.P. dizaynlı 5 adet Sikorsky UH-60 Blackhawk helikopterleri Polis Havacılık envanterine girerek Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinizde daha aktif olmasını sağlamıştır. (Kuyruk numaraları: EM-701, EM-702, EM-703, EM-704, EM-705.)
*2004 yılında ise Amerikan MDHI firmasına ait 10 adet MD600N helikopteri polis havacılık envanterine girdi. Bu helikopterin alımı sırasında fabrikanın kendisine ait olan bir adet MD600N Amerika’da testlerde sert iniş yaptı. Bu durum o dönemin gündemine Türkiye’nin alacağı helikopter Amerika’da düştü şeklinde yansıdı. Sonuçta envantere 10 adet girdi. (10 adet helikopterin maliyeti 23.6 M$ idi.)
 |
| 2005 yılı Ayasofya üzerinde devriye uçuşu yapan MD-600N tipi Polis helikopteri. -İstanbul |
MD-600N tipi helikopterlerden bir tanesi 2006 yılına gelindiğinde Antalya’da devriye görevi yaparken kaza kırıma uğradı, bunun sonucu helikopter şehir merkezine düştü. Kaza sonucu beş polisimiz şehit oldu. Bu kazada Polis Havacılık Şubesine bağlı polislerimizden Hakan Kaya ve Kudret Çalık şehit oldular.
*Envantere 2005 yılında ise 1 adet VIP dizaynlı Amerikan Sikorsky S-92 polis havacılık envanterine girdi. (2013 yılında ek olarak 2. Faz kapsamında tekrar alım yapılarak S-92A filosu genişletildi.)
 |
| VIP dizaynına sahip Amerikan Sikorsky S-92 Polis Helikopteri |
*Polis havacılık envanterine 2007 yılına gelindiğinde eğitim maksatlı Amerikan Bell 206 L3 helikopteri girdi.
*2013 yılına gelindiğinde ise keşif ve gözetleme amaçlı Amerikan Bell 429 Global Ranger helikopterleri polis havacılık envanterine girdi. Bu helikopter çift motorlu olup saatteki hızı 280km/H dır. 2 pilot 6 yolcu kapasitesine sahip olmakla birlikte Flir kamera ve canlı görüntü aktarım sistemine sahiptir.
 |
| King Air 350 : İKU ( İnsanlı keşif uçağı ) |
**Yine 2013 yılında Amerikan Beechcraft King Air B350i uçağı,keşif-gözetleme insanlı istihbarat uçağı Polis Havacılık envanterine girdi. Sabit Kanatlı İKU olarak da bilinir. (Bu insanlı keşif uçağı; Terörle mücadele, göçmen kaçakçılığı ve narkotik suçlarla mücadele alanında faaliyet göstermektedir.) 2 pilot, 9 yolcu kapasitesine sahip uçak saatte 580 kilometre hız yapabiliyor.
***2013 yılında Amerikan Arcturus Uav Mini İHA’ların envantere girmesiyle Şırnak ve Diyarbakır merkezli olarak İHA faaliyete başlamış oldu.
 |
| Amerikan Arcturus Uav Mini insansız hava aracı |
**Yine 2013 yılında alınan, Türkiye Kale/Baykar üretimi, elden atılan mini-İHA sistemleri polis havacılık envanterinde o yıllarda girmekle beraber Van ve çevresinde de artık İHA faaliyetleri başlamış oldu.
*2014 yılına gelindiğinde ise Polis Havacılık Amerika’dan Cessna Citation xls+, orta sınıf uzun menzilli iş jeti alımı gerçekleştirdi. 0,92 mach sürat yaparak dünyanın en hızlı jetlerindendir. Bu hızı ona iki adet Rolhls-Royce turbofan jet motoru sağlamaktadır.
**Yine 2014 yılında Amerika’dan Sikorsky S-70 genel maksat helikopteri polis havacılık envanterine dahil edildi. (Uh-60 ve S-70 Skorsky firmasına ait aynı helikopterdir. Amerika’da kodu UH-60 Blackhawk olarak geçer. NATO kodu ise S-70’tir.)
Bu alımlar birbirini takip ederek Polis Havacılık envanteri güçlenirken, tarihler 15 Temmuz 2016’yı gösterdiğinde, Darbe girişimi gerçekleşti. Bu girişimde Ankara Gölbaşı Polis Havacılık Daire Başkanlığı ve Polis Özel Harekat Daire Başkanlığına yapılan hain saldırılarda, söz konusu bombaların atılacağı yeri iddialara göre 94-0105 kuyruk numaralı uçağı kullanan “Aslan 1 Numara” koduyla Mustafa Azimetli ve Ekrem Aydoğdu işaretledi. Darbe girişimini haber alıp havalanmak için yakıt ikmali yapıldığı sırada Bell 429 tipi EM-401 çağrı kodlu helikopter “Aslan 1- iki” koduyla darbeci pilot Mehmet Çetin Kaplan tarafından kullanılan 93-0691 kuyruk numaralı F-16 uçağından atılan bomba ile vurularak beraberinde teknik ekibe dahil olan 7 polisimizi şehit ederek 2 polisimizin de yaralanmasına sebeb oldu. Ufuk Danişmend Heliportunda bu saldırı ile tüm binalar zarar gördü. Bu saldırıda Bell 429 tipi bir helikopter, bir yakıt tankerinin yanı sıra iki S-70 Sikorsky tipi helikopterimiz zarar gördü. Bu helikopterler daha sonra faal duruma getirildi.
Bu saldırıdan sonra Polis Özel Harekat Daire Başkanlığı nizamiyesinde yaşanan hareketliliğin ardından iddialara göre bombayı, 93-0696 veya 94-1563 kuyruk numaralı F-16 uçağını “Arslan-3” kodu kullanan darbeci pilotlar Uğur Uzunoğlu ve Hüseyin Türk attı. Bu hain saldırıda 44 Özel Harekat Daire Şubesine bağlı polisimiz şehit oldular.
Bu iki saldırının emrini soruşturma kapsamında elde edilen delillere göre, her iki saldırının yapılması talimatını darbeci askerlerden Ahmet Tosun verdi. O geceki telsiz konuşmaları:
Ahmet Tosun: Bölge neresi, hocam PÖH mü?
Mustafa Azimetli: Tamamen PÖH. A9 helikopterli araç helikopterli araç motor çalıştırırsa vuracağım.
Ahmet Tosun: Anlaşıldı hocam vurabilirsiniz, harekat komutanımız burda vurabilirsiniz.
Mustafa Azimetli: Hareketli görünüyor.
Ahmet Tosun: Mutabık vurun, vurabilirsiniz.
Mustafa Azimetli: Okey hocam beklemede kalın bildireceğim.
Ahmet Tosun: Anlaşıldı bekliyoruz
Ahmet Tosun: Özellikle nizamiye bölgelerinde hareketli hedef varsa vurun.
Ekrem Aydoğdu: Şu an bir helikopter yakıt alıyor muhtemel çalıştıracaklar, onu vuralım mı?
Ahmet Tosun: Hareket görürseniz vurun.
Ekrem Aydoğdu: Filo Aslan 1 tek helikopter imha edildi.
Ahmet Tosun: Anlaşıldı hocam elinize sağlık.
Ekrem Aydoğdu: İkinci helikopteri de imha etmek istiyoruz şey için.
Ahmet Tosun: Anlaşıldı hocam talimat hareket görürseniz vurun, özellikle nizamiyeyi vurun. Harekat komutanımızın emri nizamiye bölgesinde hareket olursa vurun.
Uğur Uzunoğlu: Kurt filo aslan 3 nizamiyeye bir adet atış yapıldı.
Mustafa Azimetli: Hocam tekrar edin nizamiyede hareketlilik var mı?
Uğur Uzunoğlu: Nizamiyede hareketlilik vardı, bir atış yapıldı, bir büyük. ( ‘Büyük’ denilen: GBU-10 MK-84 2000lb. Güdümlü hale çevrilmiş bombadır.)
Ekrem Aydoğdu: Hocam şey konusunda dikkatli olun. Muhtemelen ölü ve yaralılar var bölgeye ambulanslar girecek o konuda dikkatli olun.
Uğur Uzunoğlu: Araç hareketini takiben yaklaşık 15-20 kişi nizamiyeden giriş yapıyor.
Ahmet Tosun: Anlaşıldı nizamiye bölgesinde hareketli hedeflere atış serbest. Nizamiye bölgesindeki, nizamiye bölgesi serbest atış.
Uğur Uzunoğlu: …Bölgede bir helikopter, bir de nizamiye vuruldu.
Ekrem Aydoğdu: Anlaşıldı aslan 4. Nizamiyedeki bir helikopteri vurdunuz anladım…
Polis Havacılık Daire Başkanlığına ve Polis Özel Harekat Dairesine yapılan bu alçak saldırıdan geriye ülke genelinde yüzlerce şehidimiz, yaralımız ve bunun gibi hainliğin iç yüzünü gösteren bir çok delil kaldı. Bugün her iki birimimiz canla başla yılmadan göreve, mücadeleye aralıksız devam etmekte. Özellikle Diyarbakır Polis Bölge Hava Ulaştırma Filo Amirliği ve Diyarbakır Özel Harekat Şubesi Güneydoğu’da yoğun olarak ilçe merkezleri ve başka illere personel nakliyesi konusunda çalışmalarına durmadan hızla devam etmekte.
Bu yoğun çalışma koşullarında Nisan 2017’ye gelindiğinde Diyarbakır Polis Havacılık Şubesine ait Sikorsky S-70 Blackhawk polis helikopteri Tunceli’den aldığı personeller ile dönüş sırasına geçtiğinde olumsuz hava koşulları nedeniyle düştü. Bu kazada 7 polis, 1 hakim, 1 astsubay ve 3 personel olmak üzere 12 kişi şehidimiz oldu. Bu kazada Polis Havacılık Dairesine bağlı polislerimizden Abdullah Ortanca, Dilaver Karsavuranoğlu ve Murat Ködük şehit oldular.
*2016-2018 yılları arasında ise darbe girişiminden itibaren Polis Havacılık envanterine iki faz şeklinde Bayraktar TB2 İHA’lar envantere dahil edilmiştir.
* 2018 yılı içerisinde Çağatay Mini İHA Polis Havacılık envanterine dahil edilmiştir. Piste ihtiyaç duymadan dikine iniş kalkış yapabilen bu İHA’lar AFAD ile yapılan protokolde de mobil araçlar ile entegrasyonu tamamlandı. Ayrıca bu faaliyetlere ek olarak bakanlık onayı ile 81 ilde İHA Büro Amirliği kuruldu . Tüm Emniyet müdürlüklerine Dron ve benzeri Mini İHA’lar tedarik edildi.
 |
| Çağatay Mini İHA |
Polis Havacılık Daire Başkanlığı bugün 7 ilde:
-1981 yolunda Ankara Ufuk Danişmend Heliportu,
-1983’te İstanbul Bölge Hava Ulaştırma Şube Müdürlüğü,
-1990 yılında Diyarbakır Bölge Hava Ulaştırma Şube Müdürlüğü,
-1994 yılında Adana Bölge Hava Ulaştırma Şube Müdürlüğü,
-2007 yılında İzmir ve Antalya Havacılık Şube Müdürlüğü,
-2012 yılında kurulan Van Havacılık Şube Müdürlüğü
ile görevini yerine getirmektedir.
Polis Havacılık Daire Başkanlığı’nın, 2013 yılında Alman Prusuval sınıfı balon ile başlayan hayali, 1981 yılında Alman yardımlarıyla verilen 18 adet SA318C ile kanat seslerine dönüştü. 2016 yılı darbe girişiminden itibaren ise TB2 Bayraktar İHA’nın envantere girmesiyle keskin gözlerine ulaştı. 2019 sonlarında Atak helikopterlerinin envantere girmeye başlamasıyla yırtıcı pençelere ulaşacağı muhakkaktır.
Son 2 yılda, alınan kararlar neticesinde Emniyet Teşkilatı ve Jandarma Genel Komutanlığına ATAK helikopteri tedarik edileceği bilgileri mevcut olup bilindiği üzere Jandarma Genel Komutanlığına ilk teslimatlar gerçekleştirdi. Emniyet Teşkilatı Polis Havacılık Dairesi ise Atak helikopterini envanterine girmesini, faaliyet alanlarını genişletmeyi sabırsızlıkla beklemektedir.
