Bu yazımızda açık kaynak istihbaratı olarak Türkçe’ye çevrilen OSINT’in (Open Source Intelligence) tarihsel örnekler vererek askerî amaçlı kullanımından bahsedeceğiz.
Açık Kaynak İstihbaratı Nedir?
Açık kaynak istihbaratı herkese açık verilerden istihbarat elde etme yöntemidir. Herkese açık veriler genellikle; haber kanalları, gazete, dergi, sızdırılmış veriler gibi medya ve genellikle internet ortamından elde edilir.
Açık kaynak istihbaratı; muhbirlik, bir kişiyi yerinde takip etmek ve bir ülkede casusluk faaliyetleri yapmak kadar güvenlik sorunu içermediği ve düşük maliyetli olduğu için günümüzde dünya üzerindeki her istihbarat servisinin yapabildiği en temel istihbarat yöntemidir. Tahminlere göre istihbarat servisleri çalışmalarını %80 oranında açık kaynaklardan yürütmektedir.
Açık Kaynak İstihbaratının Askerî Amaçlı Kullanımı
Ülkelerin istihbarat birimleri, diğer ülkelerin askerî anlamda envanteri, etkinliği, yeni teknolojileri hakkında bilgi edinmek için sıklıkla açık verileri tarar.
Örneğin:
- İnternete yüklenen bir fotoğrafa yansıyan savaş uçağının üzerindeki basit bir seri numarası o ülkenin kaç tane aynı modelde savaş uçağına sahip olduğunun yaklaşık bilgisini verebilir.
- “Gizli eğitim kampı” olarak lanse edilen bir yerin yayınlanan videosundan çevredeki yapılara, bitki örtüsü ve litosfere bakılarak o yerin konumu öğrenilebilir.
- Propaganda amaçlı yayınlanan bir askerî eğitim veya tatbikat videosundan askerlerin kullandığı ekipmana bakılarak karşıdaki kuvvetin hangi teknolojilere sahip olduğu anlaşılabilir.
Nazilere Karşı Uygulanan Açık Kaynak İstihbaratı
II. Dünya Savaşı yıllarında Müttefik istatistikçileri Nazilerin ayda kaç adet tank ürettiğini öğrenmek için oldukça işlevsel ve hata payı az olan bir formülü kullandılar ve bu formül ile gerçek sayıya yakın sayılar elde ederek başarılı oldular. Ele geçirilen Nazi tanklarının üzerinde bulunan seri numaralarını listeleyerek Nazilerin ayda kaç adet tank ürettiğini bulmak için aşağıdaki formülü kullandılar:1
N = m + m/k – 1
N tank sayısı, m elde edilen en büyük seri numarası, k elde edilen toplam seri numarası sayısı.
Nazilerin Panther tanklarına açık bir şekilde seri numarası eklemesi literatüre “Alman tank sorunu” olarak geçti. Aslında bu durum medya ve yıl gereği internet üzerinden elde edilmemiş veriler içerdiği için pek çok kişi tarafından “açık kaynak istihbaratı” olarak düşünülmeyebilir. Ancak Nazilerin Panther tanklarına “açık” bir şekilde seri numarası eklemesi bir açık veri olduğu için açık kaynak istihbaratı olduğu sonucuna varabiliriz. Ayrıca açık kaynak istihbaratının sadece internet ve medyadan yapılması gerekmez; gazete, dergi, broşür vb. kaynaklar da açık veri olarak kullanılır.
Açık Verilerle İran Hava Kuvvetlerinde Kaç F-14 Olduğunu Buluyoruz
Açık kaynak istihbaratını anlatıp uygulamalı örnek vermeden olmazdı. Bu örnek için de İran Hava Kuvvetlerinde kaç adet F-14 olduğunu bulmayı seçtim. Aslında ABD’nin İran’a 79 adet F-14 sattığı bilinen bir şey ama bunu anlatmak amaçlı yaptığımdan bilmiyormuş gibi yapacağız. Kaldı ki İran günümüzde F-14’lerin bir çoğunu emekliye ayırmak zorunda kaldı.
Öncelikle yöntemimiz üstte anlattığım istatistikçilerin Nazilere karşı kullandığı formül çerçevesinde şekillenecek. Bu formülü kullanabilmemiz için seri numaralarına ihtiyacımız var ve İran Hava Kuvvetleri her hava aracının görünen yerine bir seri numarası yazıyor.
Kısa bir görsel araştırmasının ardından en büyük seri numarası 3-6077 olan 13 adet fotoğraf buluyorum. İran F-14’lerine 3-60 ile başlayıp devam eden (3-6077 gibi) numaralar verdiğinden burada dikkate alacağımız kısım yalnızca son iki hane (77) oluyor. Tüm veriler hazır olduğuna göre sayıları yerine koyarak formülümüzü uyguluyoruz:
N = 77 + 77/13 – 1
N = ~80
Sonuç olarak N’yi yaklaşık 80 bulduk. Bu sayı gerçekte alınan 79 adetle kıyaslanınca oldukça az hata payı olan bir sonuç. Ancak 79 toplam alınan uçak sayısı, kaza-kırıma uğrayan ve emekli edilen uçakları göz önüne alırsak İran’ın bu sayıdan çok daha az F-14’ü aktif olarak kullandığı sonucuna varabiliriz. Peki İran F-14’lerin kaçını günümüzde aktif olarak kullanıyor?
İran Hava Kuvvetleri aktif envanter sayısını gizlediği için bu sayıyı kesin olarak öğrenemeyiz. Ancak 1988’de ilk F-16’ları alan Türk Hava Kuvvetlerinin ilk günden bu yana 30-35 adet kaza-kırımının olduğunu ele alırsak basit bir oran orantıyla 1979’dan beri F-14 kullanan İran’ın yaklaşık olarak 40 adet uçak kaybettiğini ve günümüzde 40 kadar uçağın aktif olarak kullanıldığı çıkarımını yapabiliriz. Tabii ki Türk Hava Kuvvetleri ve İran Hava Kuvvetlerinin uçuş sıklığı, bakım-onarım durumları aynı değil ama bu kıyaslama yaklaşık bir sonuç elde etmemize olanak sağlamakta.
Bunun yanında dünyaca ünlü ve genellikle isabetli sayılar sunan flightglobal.com sitesi de İran Hava Kuvvetlerinin aktif olarak 41 adet F-14’e sahip olduğunu belirtmiş.2
Terör Kampının Açık Kaynak İstihbaratı ile Tespit Edilmesi
2016 yılının 26 Mayıs’ında Suriye’de faaliyet gösteren Ceyş-ul İslam terör örgütü propaganda amacıyla YouTube’a teröristlerin eğitildiği iki video yükledi. Yüklenen videolar 30 Mayıs tarihinde internetin karanlık yüzü olduğu söylenen ve tüm kullanıcılarını anonim tutan 4chan isimli internet forum sitesine taşındı. 4chan’deki kullanıcılar da videodaki yerin konumunu bulmayı amaçladı.
4chan’deki anonim kullanıcılar teröristlerin eğitildiği videoda arka planda görünen gerilim hattı yardımıyla teröristlerin eğitildiği yer ve gerilim hattı arasındaki mesafeyi hesapladılar ve Google Earth yardımıyla Kuzey Lataminah bölgesinde benzer bir yüksek gerilim hattı tespit ettiler.
4chan kullanıcıları uydu görüntülerinde bölgede 5 kirişli bir yapı buldu. Ancak terör örgütü tarafından yayınlanan videoda böyle bir yapı görünmediği için videodaki konum ile buldukları yerin aynı olduğunu kesinleştiremediler. Ta ki terör örgütü bir video daha yayınlayıncaya kadar, yayınlanan videoda 5 kirişli bina da görülmekteydi.
Toplanan tüm kanıtlar “Ivan Sidorenko” isimli Rusya Savunma Bakanının arkadaşı olduğunu iddia eden birine gönderildi. Ertesi gün ise 4chan kullanıcıları tarafından tespit edilen bölge Rusya tarafından hava saldırısıyla vuruldu.
4chan’deki kullanıcıların bölgedeki “yüksek gerilim hattı” sayesinde bir terör kampının vurulmasına sebep olabilecek kadar ileri gidebilmeleri günümüzde açık kaynak istihbaratının ne derecede önemli olduğunu bizlere göstermekte.
