Geçmişten günümüze, savaşlarda görülen eksiklikler neticesinde yeni sistemler geliştirilmeye başlanmış ve bu sistemlere karşı anti sistemler ile savunma görevleri icra edilmek istenmiştir. Savaş arenasına hava araçları ve füzelerin de katılmasıyla hava savunma görevi icra edecek sistemlere ihtiyaç duyulmuş, bu ihtiyaçlar doğrultusunda hava savunma füzeleri, yüksek kalibreli mermiler kullanan silahlar gibi çeşitli teknolojiler geliştirilmiş ve kullanılmıştır. Havadan gelebilecek tehditlerin sayı ve çeşitlerinin artması, hava savunma sistemlerinin yetersiz kalmasına neden olmaya başlamış, buna bağlı olarak ta yeni çözüm yolları aranmıştır. Bu arayış, savunma teknolojilerine yeni bir kavram kazandırmış, etkin olarak birçok ülke tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavram, yazımı yazma amacım olan Katmanlı Hava Savunma Sistemidir. Günümüzde savaşların kaderini hava unsurları ve saldırı füzeleri belirlemekte ve birçok ülke kara unsurları ile savaşa girmekten çekinmekte, operasyonlarını öncelikle hava unsurları ve saldırı füzelerini kullanarak yürütmektedir. Hava unsurlarının bu kadar yoğun kullanıldığı savaş arenasında hava savunma sistemlerinden yoksun olmak artık kabul edilemez bir eksikliktir. Hava savunma sistemleri uçak, helikopter, insansız hava araçları, seyir füzeleri, kısa menzilli roket ve füzeler, balistik füzeler gibi hedeflere karşı farklı menzil ve irtifalarda önleme yapan sınıflardan oluşmaktadır. Bunlar kısa menzil/alçak irtifa, orta menzil/irtifa, uzun menzil/yüksek irtifa vb. sınıflardır. Yazının devamında bu sınıflardan yalnızca herhangi birine sahip olmanın neden yeterli olmadığını, Katmanlı Hava Savunmanın getirilerinden bahsedeceğim.
Artık havadan gelebilecek tehditlerin çeşidinin artması, hava savunma sistemlerinin bazı tehditlere karşı çok etkili olup diğerlerine karşı tamamen etkisiz olması, birçok sistemin bir bütün olarak kullanılmasına neden olmuştur. Birden fazla savunma unsurunun aynı ortamda kullanıldığı şemsiyeye Katmanlı/Kademeli Hava Savunma adı verilmektedir. Katmanlı hava savunma şemsiyesinin içinde;
§ Balistik füzelere karşı anti balistik füze sistemi bulunmalıdır.
§ Hava soluyan uçaklar, helikopterler, insansız hava araçları vb. uçar araçlara karşı menzil ve tehdit boyutuna göre kullanılabilecek kısa, orta veya uzun menzilli hava savunma sistemi/sistemleri bulunmalıdır.
§ Seyir füzelerine karşı korunma için hava savunma topları, kısa menzilli hava savunma füzeleri bulunmalıdır.
İsrail, ülkesinin güvenliğini sağlamak için yukarıda tek tek belirtilmiş olan sistemlerle donatılmış hava ve füze savunma şemsiyesi ile sağlamaktadır. Resimdeki sistemlere ek olarak Arrow-4 Antibalistik hava savunma sistemini geliştirmeyi planlamaktadırlar.
Türkiye Bu Alanda Ne Yapmalıdır?
Ülkemiz hava savunma sistemleri şuanda çok zayıf olmakla birlikte, hava savunma görevleri F16 savaş uçakları, stinger omuzdan atılan füzeler, 20-40 mm çaplar arasında değişen çeşitli kara ve deniz konuşlu hava savunma topları, I-Hawk sistemi, rapier sistemi ile icra edilmektedir. Bu sistemler ülkemizi balistik füze tehditine karşı koruyamamakta, hava araçlarını önleme görevini üstlenen F16’lara da çok ağır yük yüklemektedir. Şuanda S-400 hava savunma sistemi alımı artık neredeyse nihayete ermiş, sistemlerin teslimatı için tarih öngörüsü dahi yapılmıştır. Sistem içerisinde hangi radar ve füzelerin satılacağı kamuoyuna henüz paylaşılmamıştır. S-400’ün envarterimize girmesi ile birlikte aşağıdaki adımların uygulanması ülke hava sahasının tam anlamıyla korunması için büyük önem arz etmektedir:
§ Katmanlı Hava Savunma Şemsiyesinin tamamlanması için, S-400 sistemlerinin yanına ve ülkemizin birçok noktasına ya Panstir sistemi dahil edilmeli ya da Korkut ve Kaideye Monteli Stinger sistemleri birlikte dahil edilmelidir. ()
§ Kısa ve orta menzilde savunma görevi yalnızca S-400 lere bırakılmamalı, geliştirilen Hisar-A ve Hisar-O sistemleri bu şemsiyeye dahil edilmelidir. (Hizmete giriş tarihleri Hisar-A için 2020, Hisar-O için 2021 olarak paylaşılmıştır.)
§ Uzun menzilde savunma görevi S-400’e kalmakla birlikte Roketsan ve Aselsan öncülüğünde firmalarımız Hisar-U sistemlerini geliştirmeye devam etmeli, mobil yer radar projelerimiz hayata geçmeli, Hisar sistemlerimiz ve radarlar milli IFF (dost düşman tanıma sistemi) ile S-400 ü desteklemelidir. (S-400 için de milli IFF hazırlanıp entegre edilmesi de gündemdedir. Konu henüz netliğe kavuşmuş değildir.)
§ S-400 teorik olarak kısa menzilli balistik füzelere karşı savunma görevi icra etmekle birlikte, orta menzil, kıtalararası balistik füzelere karşı etkili olmadığı düşünülmektedir. İsrail’in Arrow-3 sistemi, ABD’nin THAAD ve SM-3 sistemleri göz önünde bulundurularak Anti Balistik Hava Savunma Sistemi önümüzdeki yılların ana gündemlerinden biri olmalıdır.
§ Hisar-U geliştirme çalışmaları başlamakla birlikte Eurosam ile teknoloji destek anlaşmaları gündemdedir. Geliştirme sürecinin kısaltılması, sistemin başarı ihtimalinin artırılması ve (gerekirse) tf2000 için hava savunma sistemi hazır alımı için Aster-30 güzel bir alternatiftir.
§ Geleceğin savunma ve saldırı unsurlarından olacak Lazer, EMT silahları vb. üzerine yürüttüğümüz çalışmalara hız kesmeden devam etmeliyiz.
Geliştirilmekte olan ve geliştirilmesi düşünülen sistemlerimiz aşağı yukarı aşağıdaki gibidir. Bu listede adları pek duyulmayan bazı ürünler için resmi kaynaklar olmamakla birlikte bazı savunma sanayii araştırmacıları tarafından paylaşılmaktadır:
- · Hisar Manpad
- · Hisar tabanlı C-RAM mühimmat
- · Sapan RAM füzesi (Deniz araçları için)
- · Hisar-A IIR düşük irtifa/kısa menzil (Deniz araçları için ayrıca çalışma düşünülmektedir.)
- · Hisar-O orta irtifa IIR ve RF güdüm seçenekleri ile (Deniz araçları için ayrıca çalışma düşünülmektedir.)
- · Hisar-U uzun menzil ve yüksek irtifa hibrit güdümlü (IIR + RF)
Yazıda resimlerini ve kıymetli bilgilerini kullandığım Hakan Kılıç Bey’e teşekkürlerimi iletiyorum.
Bil. Müh. Enis EKİNCİ
Son resim ve bilgiler aşağıdaki link’ten ve bu forumda yazar olan Cabatli_53’ten alınmıştır:
https://defence.pk/pdf/threads/turkish-surface-to-air-sam-missile-systems-updates-discussions.332876/
Hakan Bey’in çalışmalarının bulunduğu link de aşağıdadır:
http://hakankilicaero.blogspot.com.tr
