MMU envantere girene kadar yeni uçak alımında JAS-39 Gripen pek çok kişi tarafından sürekli dile getiriliyor. Aslında bu uçağın bu kadar çok dile getirilip hayran toplamasında ekşi sözlük ve youtube gibi sosyal medyamızın etkisi büyük. Buralarda uçaktan çokça övgüyle bahsedildi. Bir bakıma haklılar, şahsi olarak bakıldığı zaman uçak fena durmuyor. Saab Jas-39 Gripen oldukça hoş bir uçak ancak işin içine farklı parametreler de girdiğinde durum değişiyor.
Gripen’in olumlu özellikleri olarak; Her türlü pistte hatta otoyolda kullanılabilen, az masraflı, NATO uyumlu modern bir uçak olması gösteriliyor.
Ancak Gripen’in ülkemiz için olumsuz birçok tarafı da bulunuyor. Nedir bunlar?
1) İsveç’in Türkiye’ye karşı uzun zamandır silah ambargosu bulunuyor (kayda değer bir şey alındığı yok zaten) Ayrıca İsveç PKK/YPG terör örgütünün de destekçilerinden.
2) Uçağın NG versiyonunun, yani modern versiyonunun motoru komple ABD malı (General Electric F414) ve daha bir çok elektronik parçası ABD’den temin ediliyor. Bu da uçağı dolaylı olarak ABD’ye bağımlı yapıyor. ABD’nin istemediği bir ülkeyle savaşa/operasyona girdiğimizde ABD İsveç’e sözünü geçirecektir parça vermeyecektir.
Gripen birçok ülkeden çok kritik parçalar taşıyor. Aşağıdaki görseldekilerden başka bir çok alt sistem (iniş takımı, kokpit bilgisayarı vs.) özellikle Birleşik Krallık ve ABD menşeili. Aslında Gripen’i düşük maliyetli bir platform yapan da bu. Hazır üreticilerden hazır ürünlerden kullanılıyor. Örneğin kaska monteli görüş sistemi aslında Eurofighter Typhoon için geliştirilmiş Striker II’den uyarlandı. Aynı şekilde Mauser 27 mm top sistemi Tornado ve Eurofighter uçakları için geliştirilmişti.
3) Gripen bize ne katacak? Neredeyse hiçbir kayda değer artı özellik kazandırmayacak. Elimizdeki F-16 Block 50+ ile aynı sayılacak bir uçak. İkisinin de maksimum kalkış ağırlığı yaklaşık 16.500 kg civarında. İkisinin de maksimum hızları mach 2 ve manevra kabiliyetleri yaklaşıktır. Gripen NG’nin F-16 block 50+’dan farkı AESA radara sahip olmasıdır ki F-16 block 50+ ile Block 70’in de block farkı yaratan tek özelliği radardır. Aselsan tarafından milli AESA radar geliştirilmesi bir iki yıl içinde tamamlanmak üzere ve bu radar önümüzdeki yıllardan itibaren F-16’larımıza takılacak. Mevcut 29 adet F-16 Block 50+’ımız block 70 seviyesine çıkacak. Geri kalan block 50TM ve block 40TM uçağımızın da block 70’den tek farkları harekat yarıçapları/menzilleri olacak. (Block 50+ ve 70’in sırtındaki ek yakıt tanklarından (CFT) dolayı.)
Not: Türk Hava Kuvvetleri’nin elindeki F-16 block 40 ve block 50’lerin hepsi motor ve gövde hariç block 50+ seviyesine CCIP modernizasyonuyla güncellenmiştir. Block 40TM ve Block 50TM olarak adlandırılmıştır. Yani aviyonikleri block 50+ ile tamamen aynıdır. Sırt kısmındaki CFT sebebiyle yakıt farkları bulunmaktadır.
Aralık 2006’da yapılan Savunma Sanayii İcra Komitesi ile Lockheed Martin firmasından FMS yöntemiyle 30 adet F-16 Blok 50+ uçağının tedarik edilmesi için çalışmalara başlanmıştır. 2008 Yılında kesin siparişi verilen uçaklar TUSAŞ tesislerinde Öncel IV programı kapsamında montajlanarak Mayıs 2011 – Aralık 2012 tarihlerinde hava kuvvetlerimize teslim edilmiştir. F-16 Block 50+ modelinin takribi 2045~ yılına kadar aktif olarak kullanılacağı öngörülmektedir.
Tüm bu sebeplerden dolayı Gripen Türkiye için çok da mantıklı bir tercih olmayacaktır. Ülkemiz yeni bir modelde uçak alacaksa bu uçak elimizde bolca mevcut olan F-16 klasmanında değil, çift motorlu, yüksek harekat yarıçapına ve yüksek faydalı yük kapasitesine sahip olmalıdır. Aynı zamanda siyasi olarak sorun yaşamadığımız bir ülkenin uçağı olmalıdır.
