Geleceğin Türk Hava Kuvvetleri Muharip Envanteri: Bu yazımızda Türk Hava Kuvvetlerinin şimdiki muharip filosunu inceleyip kuvvetin gelecekteki alımlarla nasıl bir filoya sahip olacağını ele alacağız. İyi okumalar dilerim.
Günümüz Türk Hava Kuvvetleri Muharip Envanterinde Hangi Uçaklar Var?
Günümüz Türk Hava Kuvvetleri muharip filosuna bakacak olursak 2 tip uçaktan oluşan bir muharip filonun (avcı ve saldırı uçakları) mevcutta olduğu söylenebilir. Bu uçaklar tabii ki de F-16’lar ve emektar F-4’ler.
Envantere giren ilk F-16’lar Block 30 konfigürasyonunda olup Hava Kuvvetleri envanterine 1987 yılında alındı. Son olarak envantere 2012-13 senesinde aldığımız F-16 Block 50 ve 50+ uçakları ise muharip filonun en genç uçakları. Açık kaynaklara bakarak envanterdeki F-16’ları Block bazında inceleyecek olursak şöyle bir liste yapabiliriz:
- 35 adet Block 30
- 102 adet Block 40
- 71 adet Block 50
- 29 adet Block 50+
Bu listeye göre Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde yaklaşık olarak 237 adet F-16’nın olduğunu sonucuna varıyoruz.
Hava Kuvvetleri ilk F-4’lerini ise 1974’te envanterine kattı. F-4’ler F-16’lara nispeten daha çok avcı görevleri yerine saldırı görevleri (hafif bombardıman) icra etmektedir. Dünya üzerinde İran, Yunanistan ve Güney Kore’nin yanında hâlâ F-4 kullanan bir diğer ülke de Türkiye’dir. Gövde ömürleri oldukça dolan bu uçaklar Türk teknisyenlerinin de büyük emekleriyle günümüzde aktif kullanılmaktadır. Özellikle F-35 projesinden çıkarılmamızla birlikte F-4’lerin envanterde kalma durumu 2030’lu yıllara kadar ileri atıldı. Şu anki durumda yaklaşık olarak 30 kadar F-4’ü aktif kullandığımız söylenebilir.
Sonuç olarak Türk Hava Kuvvetlerinin muharip filosunun 270 kadar uçaktan oluştuğu sonucuna varabiliriz. Ancak F-16 ve F-4’lerin yanı sıra envanterdeki 250 adet eğitim uçağı gerektiğinde silahlandırılıp hafif saldırı görevlerinde kullanılabilir. Envanterdeki S/İHA’ları ne kadar muharip filo olarak bu makaleye yazmasam da onlar da muharip filonun yükünü önemli derecede azaltıyor.
Geleceğin Türk Hava Kuvvetleri Envanterinde Hangi Uçaklar Olacak?
Evet, günümüz envanterinden bahsettiğimize göre şimdi asıl konumuza yani gelecekte hangi uçakların bizi beklediğine – veya bizim hangi uçakları beklediğimize 🙂 – gelelim.
Gelecek için konuştuğumuz zaman tabii ki kesin sonuçlara varamayız ancak, muharip filoya gelecekte başlıca katılması planlanan uçaklar: MMU KAAN ve henüz yeni ABD’nin tedariğine yönelik onay mektubu imzaladığı F-16 Block 70‘ler olacak. Alacağımız F-16 Block 70’ler dışında envanterimizdeki Block 30’ları da Özgür Modernizasyonundan geçirerek Block 70 seviyesine çıkartacağız. Bunun yanında Eurofighter Typhoon almamız gelecekte söz konusu olabilir ancak şu an için bu alım Almanya tarafından engelleniyor. Ayrıca tüm bunların dışında hafif saldırı amaçlı kullanabileceğimiz Hürjet ve Hürkuş‘u da unutmamak gerek.
Milli Muharip Uçak: KAAN
Milli Muharip Uçağımız KAAN ile başlıyoruz tabii. (Bu kısmı okurken ayağa kalkıp saygı duruşuna geçiniz.)
Gelecek yıllarda F-16’ların yerini alarak muharip filonun bel kemiğini oluşturacak olan KAAN’ın seri üretime girmesiyle Türkiye dünyada 5. nesil savaş uçağı üreten 4. ülke konumunda olacak. Resmî olarak açıklanan plana göre 8 adet prototipin üretilmesi, 2028’de seri üretime girmesi ve 2028-30 yıllarına kadar 20 adetten oluşan ilk KAAN filosunun HvKK envanterine girmiş olması bekleniyor. 2030’dan sonra ise her ay 2 tane (yılda 24 adet) olmak üzere üretilmesi planlanıyor. Vakti geldiğinde envanterdeki tüm F-16’ların yerini alacağı düşünülürse toplamda 200 kadar KAAN, HvKK için üretilecektir. Ancak bu sayı birim maliyetine ve parça üretimine bağlı olarak değişecektir. Ek olarak belirtmeliyim ki günümüz savaş uçakları teknolojinin de gelişmesiyle artan kabiliyetleri sayesinde nicelik olarak değil, nitelik olarak ön plana çıkıyor. Bu bağlamda 150 kadar KAAN bile kuvvetin işini görecektir.
KAAN başlıca avcı görevlerini icra etmek üzerine geliştirilen bir uçak ancak F-16’da olduğu gibi çok maksatlı kullanım da göreceğiz. İlk Blockları 5. nesil uçak özelliklerini tam anlamıyla taşımayacak da olsa envanterdeki eksiklikleri giderecek ve halihazırdaki tüm muharip filodan daha kabiliyetli olacak. 2030’lu yıllarda geliştirilen Blockları ile de tam anlamıyla bir 5. nesil uçak göreceğiz.
F-16 Block 70 Viper Alımı ve Özgür Modernizasyonu
2021 senesine geldiğimizde ABD’ye 40 adet F-16 Block 70 ve 79 adet modernizasyon kiti ile çeşitli mühimmatlardan oluşan talep mektubumuzu iletmiştik. 3 yıllık bu süreç zarfında iki ülkenin ilişkilerinde çeşitli değişimler oldu. Geçtiğimiz sene ABD’ye sunduğumuz talep mektubu parlamentoya sunulmuştu geçtiğimiz günlerde ise olumlu bir geri dönüş aldık. Bu andan sonra gelecekte bu uçakları envanterimizde görmemiz artık neredeyse kesinleşti.
40 adet yeni uçağın alınması ve 79 adet modernizasyon kitiyle envanterdeki Block 50’lerin Block 70 seviyesine çıkarılmasıyla gelecek senelerde envanterimizde 119 adet F-16 Block 70 olacak. Modernizasyon kitleri sadece Block 50’lere uygulanacak olup Block 50+ uçakları için herhangi bir modernizasyon öngörülmüyor.
Yeni F-16 Block 70’lerin envantere girmesiyle kuvvet daha uzun süre F-16 kullanmaya devam edecek. Ayrıca farklı tür uçak yerine zaten envanterde olan modelde bir uçak almamız gerek lojistik gerekse teknik açıdan bizi bir değişime itmeyecektir. Bu da maliyet açısından diğer uçaklı çözümlere göre daha etkili olması demek.
Özgür Modernizasyonuyla beraber envanterdeki gövde ömürleri azalan Block 30’lar gövde ömürlerinin 8000 saatten 12000 saate uzatılıp yeni uçuş kontrol bilgisayarı eklenerek Block 70 seviyesine yakın duruma getiriliyor. Envanterdeki tüm Block 30’ların 2030 yılına kadar bu modernizasyondan geçirilmesi planlanıyor. Modernizasyondan geçen Block 30’ların Block 70’lere kıyasla en büyük eksiği ise AESA radarının olmaması. AESA radarı Özgür projesi kapsamında entegre edilmiyor ancak daha sonradan ASELSAN tarafından geliştirilen yerli MURAD AESA radarının F-16’lara takılması hedefleniyor.
Gelecekte envanterde olacak 119 adet F-16 Block 70’in yanında 35 adet F-16 Özgür ve diğer Blocklar olacak. Proje kapsamında, şimdiye kadar 3 uçak modernizasyondan geçerek HvKK envanterine teslim edildi.
Eurofighter Typhoon
F-35 programından çıkarılmamız neticesinde KAAN envantere girene kadar bize ara çözüm olacak uçak arayışına girmemizle elimizdeki en mantıklı seçenek olan Eurofighter Typhoon alımı ve Tranche 4 varyantı için projeye katılmaya yönelik adımlar attık. Hatta Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler de bu hususta Eurofighter Typhoon alımına değin açıklamalarda bulunmuştu. Ancak projenin ortağı olan Almanya bize uçak satımına olumlu bakmadığı için maalesef Typhoon alımımız rafa kalkmış gibi duruyor.
Birim maliyeti F-35’e yakın olan Eurofighter’ları almaya HvKK pek sıcak bakmıyor. Birim maliyetin yanında HvKK personeli Eurofighter uçakları için bakım ve işletme tecrübesine sahip olmadığı için kuvvet F-16 Block 70 alımına daha sıcak bakıyor. Ancak bana göre ara uçak olarak F-16 veya Eurofighter fark etmeksizin almamız ve KAAN gelene kadar filomuzdaki açığı kapatmamız elzem.
Gelecekte Muharip Envanter Nasıl Olacak?
Türk Hava Kuvvetlerinin gelecek envanteri 2030’lu yılların başı için her şey plana göre giderse şu şekilde olacaktır:
- 20’den fazla KAAN (bir filodan fazla)
- 119 adet F-16 Block 70
- 35 adet F-16 Özgür (eski Block 30)
- 102 adet F-16 Block 40
- 29 adet F-16 Block 50+
Bu listenin dışında eğer Almanya Eurofighter Typhoon alımını onaylarsa 2030’a kadar İngiltere’den bir filo ikinci el Tranche 3 varyasyonunu envanterde görmemiz mümkün. Hava Kuvvetleri Komutanlığı, KAAN gelene kadar ara çözüm olarak F-16 Block 70 alacak olsa da yapılan açıklamalar doğrultusunda F-16 alımı olsa dahi Eurofighter da istendiği belirtilmişti. Ayrıca Eurofighter Typhoon alımı onaylanırsa Tranche 4 varyasyonu için projeye ortak olma isteğimiz bulunuyor.
Emektar F-4’lerin de hizmetten çekilmesiyle 2030’lu yıllarda muharip filoda sadece avcı uçakları kalacak. Ancak giden F-4’lerin yerleri kolaylıkla F-16’lar, Hürjet ve hatta Kızılelma, Anka-3 gibi SİHA’larla dolacaktır. Hatta ben, değil F-16 ve Hürjet ile sadece Kızılelma ve Anka-3 ile bu açığın kapanacağını değerlendiriyorum.
Tüm bunların yanında bazı uzmanlar hâlâ ABD’nin uzun vadede F-35’leri Türkiye’ye vereceğini söylüyor ancak bu o kadar zor bir ihtimal ve karışık bir konu ki şu an için bu konuda bir şey söylemek doğru olmayacaktır.
