Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı 27 Ağustos 2020 tarihinde Yunanistan’ın F-16 savaş uçaklarına önleme yapıldığını video ile paylaştı. MSB tarafından yapılan açıklamada: “27 Ağustos 2020 tarihinde Girit Adası’ndan kalkarak GKRY’ye doğru giden ve Navtex ilan edilen bölgeye yaklaşan Yunanistan’a ait 6 adet F-16 uçağı, Hava Kuvvetlerimize ait F-16 uçakları tarafından önleme yapılarak bölgeden uzaklaştırılmıştır.” denildi.
Yayınlanan videoda pilotlarımızın konuşmaları duyuluyor ve HUD (Head Up Display) ekranları görünüyor. Bunlardan neler anlaşılabileceğini analiz edeceğiz.
Videoyu izlememiş olanlar şuradan izleyebilir:
Lafı uzatmadan konuşmanın tamamına sırasıyla bakalım:
- F-16 Bilgisayarı: Lock (Kilit)
- Muhtemel AWACS Uçağı veya Kule Personeli: 6 milde…
- X F-16 Pilotumuz: Şu an seviyemiz: 1-5-0
- Y F-16 Pilotumuz: Tamam hocam ben arkanızın arkasındayım
- X F-16 Pilotumuz: ? (Anlaşılmıyor)
- -Belli bir zaman sessiz geçiyor…-
- F-16 Bilgisayarı: Altitude… Altitude (Yükseklik)
- X F-16 Pilotumuz: Ohoo arkadakine pulling oldu
- Y F-16 Pilotumuz: Ama öndekine çakabilirim!
- F-16 Bilgisayarı: Bingo… Bingo… (Yakıt uyarısı. Uyarının yakıt hangi seviyenin altına inince verileceğini pilot kendisi belirler)
- -Belli bir zaman geçiyor…-
- Bir F-16 Pilotumuz: 6-7 VID sonucu: iki uzun iki kısa. Droplu. F-16. Mutabık. Block 52+ görünüyor. (VID: Visual Identification, yani görsel tanımlama. İki uzun iki kısadan kasıt ise 2 x AIM-9 kısa menzil, 2 x AIM 120 AMRAAM orta-uzun menzil hava-hava füzeleri; “drop” ise kanat altı yedek yakıt tankları. Epey kısa mesafede bir mücadele olmuş)
- Belirsiz bir pilot/personel: 52+ alındı takibe devam ediyoruz. (F-16 Block 52+ modelinin sırtında CFT denilen yakıt tankları bulunur. Bizim de 29 adet F-16 Block 50+ modelimizde bulunur)
- Y F-16 Pilotumuz: Peki hocam. Ben sizin peşinizde, öndekine kilitlenerek devam ediyorum. Sağ taraf.
- Diğer F-16 Pilotumuz: Anlaşıldı.
- -Belli bir zaman geçiyor…-
- F-16 Pilotumuz: Liderleri manevra… (video bitiyor)
Bunlara ek olarak arada bazı kelimeler de söyleniyor fakat anlaşılamıyor. Pilotların çektikleri G kuvvetinden ötürü nefes alışverişleri dikkat çekici. Şimdi HUD (baş üstü ekranı) ekranına gelelim:
Sağ tarafta kırmızı içinde yer alan bölümden it dalaşının 12.230 feet (3.7 km) yükseklikte gerçekleştiği görülüyor. Videonun çeşitli kısımlarında it dalaşı 32 bin feet, 27 bin feet irtifalarda gerçekleşiyor. Hatta 6.430 feet’e kadar düşüluyor it dalaşı sırasında! Yani 1.9 kilometre yükseklik. İt dalaşının deniz üzerinde gerçekleştiği biliniyor yani her iki tarafın da pilotlarının vertigo olarak denize çakılma ihtimalleri var.
Sol tarafta yer alan 231 rakamı ise kullandığımız F-16’nın hızını knot cinsinden belirtiyor. İt dalaşı doğası gereği genelde düşük hızlarda gerçekleşiyor. Hatta bu sebeple düşük hızlarda uçağa iyi manevra sağlayabilmesi için bazı uçaklarda itki yönlendirme sistemleri (thrust vectoring, TVC) mevcut biliyorsunuz ki. Örneğin F-22 ve Su-35 gibi uçaklarda bu özellik bulunuyor. Bu sayede düşük hızlarda çok yüksek manevra yapmaya devam edilebiliyor. Video süresince hızın 203 knot’a (375 km/saat) kadar düştüğü görünüyor. Ki bu savaş uçakları için oldukça düşük bir hız. Hız biraz daha düşürülseydi her iki tarafın da uçakları uçuş özelliğini yitirerek stall olabilirdi. (Oldukça çekişmeli bir it dalaşı olmuş sınırlar zorlanmış) En yüksek olarak da 422 knot gözüküyor.
Yine yukarıdaki HUD ekranında kırmızı içinde SIM yazısını görüyoruz. Buradan mühimmatların atışa kapalı olduğu, simülasyon/eğitim modunda olunduğu anlaşılıyor. Üst düzeyden vur emri gelmedikçe pek açık gezilmez.
Videoda bir çınlama sesi mutlaka dikkatinizi çekmiştir. Bu ses ısı güdümlü füzenin (AIM-9 Sidewinder) karşı hedefe (Yunan F-16’sı) kitlendiği anlamına geliyor. Yani daha net bir ifade ile; uçak SIM modunda olmasa ve o an Türk pilotlar ateşleme tuşuna bassa, füze güdümlenmiş bir şekilde Yunan uçağına doğru harekete geçecekti. Yani Yunan savaş uçakları kaçmayı başaramamış.
Yukarıdaki resimde kırmızı içinde gördüğünüz kısım ise o an çekilen G kuvvetini göstermektedir. Günümüz savaş jetleri ve pilotları maksimum +9G ve -3G kuvvetine dayanacak şekilde yetiştirilmektedir/üretilmektedir. Videoda en yüksek çekilen G +4.7 görünmektedir. Şu an oturduğunuz yerden maruz kaldığınız G kuvveti +1’dir.
Yine yukarıda kırmızı içinde gördüğünüz dikdörtgen ise hedef uçağın etkili menzilimiz içine girdiğini göstermektedir. Dikdörtgenin altında yer alan F001.5 ise mil cinsinden hedefe olan uzaklıktır. Görüntüde 1.5 mil (2.4 km) uzaklıkta hedef olduğu gözüküyor. Ve videoda bir kısımda 0.04 mil uzaklığa kadar düşüyor hedefe olan uzaklık! Yani 6-7 metre! Hatta bu kadar yakın mesafe sebebiyle ekranda kocaman çarpı yanıyor.
Yunanistan’a ait uçakların ülkemizin AWACS Barış Kartalı uçakları tarafından tespit edildiği söylenmektedir. Zira Akdeniz’in neredeyse ortasındaki bir bölgeyi kara konuşlu radar ile görmemiz zor.
MSB’nin açıkladığına göre Yunan F-16’ları Girit adasından kalkmış. Yunanistan’ın Girit adasında tam 3 havaalanı bulunuyor. Souda Hava Üssü, Kasteli Hava Üssü ve Kandiye Uluslararası Havaalanı. Ancak bu havaalanlarının üçü de zaman zaman askeri/sivil karma olarak kullanılmaktadır. Adada F-16 uçakları yoğun olarak kullanılıyor. Dün it dalaşı yaşadığımız Yunan F-16’ları aşağıdaki 3 hava üssünün birinden kalktı. Yunanistan Hava Kuvvetleri (Hellenic Air Force) 42 adet Mirage 2000, 153 adet F-16C/D ve 33 adet F-4 uçağına sahiptir.
